W dniu 23.02.2018 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt Ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw. Projekt wraz ze szczegółowym uzasadnieniem dostępny jest https://legislacja.rcl.gov.pl. Poniżej przedstawiono charakterystykę najważniejszych zmian płynących z opublikowanego projektu, który obecnie jest na etapie konsultacji publicznych.
W projekcie ustawy wprowadzono nową definicję komunikacji miejskiej (art. 4 ust. 1 pkt 4)., określającą ją jako przewozy pasażerskie wykonywane w granicach miasta na prawach powiatu lub gminy o statusie miasta oraz dodatkowo gminne lub powiatowe przewozy pasażerskie wykonywane ze wspomnianych jednostek do miast i gmin powiązanych z nimi komunikacyjne, jeśli zostało zawarte stosowne porozumienie lub należą one do związku międzygminnego lub związku powiatowo – gminnego. Do segmentu komunikacji miejskiej zaliczać się będą także przewozy metropolitalne.
W transporcie regionalnym projekt ustawy definiuje absolutne minimum zasięgu kształtu sieci komunikacyjnej, wprowadzając obowiązek organizacji przewozów o charakterze użyteczności publicznej między stolicą województwa (siedziba wojewody i sejmiku województwa w przypadku województw Kujawsko – Pomorskiego i Lubuskiego) a siedzibami powiatów w danym województwie oraz między sąsiednimi siedzibami powiatów.
Nowością będzie możliwość powierzenia organizacji gminnych przewozów pasażerskich przez gminę na rzecz powiatu (art. 7 ust. 2a).
Kolejną zmianą, mającą usprawnić funkcjonowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej, jest nadanie organizatorom powiatowych i wojewódzkich przewozów pasażerskich możliwości organizacji linii komunikacyjnych do siedzib powiatów odpowiednio w sąsiednich powiatach i sąsiednich województwach, jeśli przewozy te będą uruchamiane:
- tranzytowo przez obszar sąsiedniej jednostki,
- w celu zapewnienia przesiadek na linie sąsiednich organizatorów,
- do zintegrowanego węzła przesiadkowego,
- w transporcie kolejowym do najbliższej stacji, na której będzie możliwe techniczne odwrócenie biegu pociągu.
Organizator zainteresowany ww. rozwiązaniami będzie zobowiązany do poinformowania właściwego organizatora z 30-dniowym wyprzedzeniem (art. 5a).
Organizowanie przewozów transgranicznych będzie wymagało zawarcia stosownego porozumienia organizatora w odpowiednią jednostką samorządu terytorialnego innego państwa (art. 7 ust. 3a).
Istotną zmianą będzie obowiązek sporządzenia planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego przez każdą jednostkę samorządu terytorialnego w Polsce, a wymagany zakres tego dokumentu zostanie mocno odchudzony (art. 9 i 12). Zakres tematyczny planu będzie koncentrował się głównie nad zagadnieniami dotyczącymi analiz popytowych oraz podaży usług przewozowych – w przewozach z wyłączeniem komunikacji miejskiej konieczne będzie przedstawienie planowanego pakietowania linii komunikacyjnych. Pakiety te powinny się składać z co najmniej jednej linii o spodziewanym wysokim potoku pasażerskim oraz co najmniej jednej linii o potoku niskim.
Co ciekawe, w planie transportowym trzeba będzie uwzględnić analizę podaży usług według stanu na dzień 01.06.2017 r. Należy przy tym zaznaczyć, że wszystkie jednostki nieposiadające obecnie planu transportowego będą musiały go sporządzić do 31 maja 2018 r. Do tego dnia wszystkie samorządy mające plany transportowe zostały zobowiązane do dokonania ich aktualizacji. Wstępne ogłoszenia o zamiarze wyboru operatora powinny zostać opublikowane przez organizatorów nie później niż przed 1 czerwca 2018 r.(terminy reguluje treść projektu nowelizacji w art. 8 i 9). Nie da się ukryć, że podane terminy będą mocno napięte, biorąc pod uwagę, że plany transportowe w istniejącym kształcie sporządzano w okresie od 4 do ponad 12 miesięcy.
Umowy na świadczenie usług w transporcie drogowym z wyłączeniem komunikacji miejskiej będą mogły być zawierane na krótszy okres do 5 lat, a praca eksploatacyjna z nich wynikająca nie będzie mogła przekraczać poziomu 80 000 wozokilometrów w skali miesiąca (art. 19a i art. 25 ust. 2). Nadzwyczajnie ważnym założeniem jest możliwość zawierania umów o świadczenie usług przewozowych wyłącznie na linię, linie lub sieć uwzględnioną w planie transportowym. Umowy awaryjne w trybie art. 22 ust. 1 pkt 4 będzie można zawierać wyłącznie na linie nieujęte w planie transportowym (art. 24 ust. 5).
W przewozach niebędących komunikacją miejską, operator będzie mógł zawrzeć z jednym organizatorem umowy na maksymalnie 2/3 pakietów linii planowanych przez danego organizatora, przy czym przewidziano pewne ustępstwa od tego ograniczenia (art. 24 ust. 3). Projekt noweli w art. 5 i 6 zakłada, że wszystkie zawarte umowy zachowują ważność do końca, ale wszystkie wszczęte postępowania prowadzące do wyboru operatora niezakończone przed datą wejścia w życie noweli nie będą kontynuowane.
W transporcie drogowym przewozy komercyjne na mocy potwierdzenia zgłoszenia przewozu będzie można realizować wyłącznie na liniach komunikacyjnych w międzywojewódzkich przewozach pasażerskich (art. 30). Dla funkcjonowania transportu publicznego w Polsce ta zmiana płynąca z projektu ustawy jest najważniejsza – jeśli jednostki samorządu terytorialnego w Polsce nie zorganizują przewozów o charakterze użyteczności publicznej, to od 01.01.2019, kiedy wejdzie w życie zmiana art. 30, wielu mieszkańców w szczególności wsi oraz małych miasteczek straci dostęp do transportu publicznego. Zatem niewątpliwie począwszy od 2019 r. znacząco zostanie ograniczony segment przewozów komercyjnych w transporcie drogowym, które będą mogły być realizowane wyłącznie na liniach międzywojewódzkich.
Dla ułatwienia przygotowaliśmy dokument, w którym na obowiązującą treść ustawy naniesiono zmiany wynikające z projektu nowelizacji:
↓ Zmiany w Ustawie o publicznym transporcie zbiorowym